چند رسانه- فیلم سینمایی شبکه
به نام خداوند بخشنده مهربان
(بخش سوم)
فیلم سینمایی شبکه Network
بهتر است قبل از تحلیل فیلم‌سینمایی شبکه، به تعاریفی از رسانه‌های به تصویر کشیده شده در فیلم بپردازیم و نکاتی را درباره رسانه و انواع آن مرور کنیم.
• «رسانه تقریبا یعنی همه چیز!»
«این روزها هر انسان یک رسانه است.»
«رسانه‌ها دروغ می‌گویند.»
«رسانه‌ها باید آزاد باشند.»
«رسانه‌ها باید کنترل شوند.»
«تقریباً هر آنچه ما از دیگر کشورها می‌دانیم، تحت تاثیر رسانه‌هاست.»
«در عصر رسانه، انسان‌ها گرفتار چرخه‌های خبری می‌شوند.»
«وقتی رسانه‌های اجتماعی به‌وجود آمده‌اند، دیگر دولت‌ها نمی‌توانند با رسانه‌های سنتی، اخبار را به هر شکلی که می‌خواهند روایت کنند.»
«ما در رسانه‌مان می‌کوشیم اخبار را بی‌طرفانه منتقل کنیم.»
«رسانه بی‌طرف وجود ندارد.»
«کسب‌وکاری که رسانه خودش را ندارد، بخش بزرگی از درآمدش را باید برای رسانه‌های اجاره‌ای صرف کند.»
«رسانه فردی از رسانه جمعی هم مهم‌تر است. اما اهمیتش کمتر به چشم می‌آید.»
اینها تنها بخشی از جملاتی است درباره رسانه که روزانه با آن برخورد می‌کنیم.
تحلیل‌گران در سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی، رادیو و تلویزیون، مدام درباره تاریخچه و نقش و جایگاه رسانه حرف می‌زنند. عده‌ای این پدیده را تحسین کرده و عده‌ای دیگر مدام می‌کوشند به مردم یادآوری کنند که قربانی رسانه‌ها نشوند.
* نکته مهم: «قربانی رسانه‌ها نشویم.»
انواع رسانه از نگاه مک‌لوهان:
مک‌لوهان رسانه‌ها را به دو گروه گرم و سرد تقسیم می‌کند.
• رسانه‌های همه‌حسی را "سرد" و رسانه تک‌حسی را "گرم" می‌داند.
• مشارکت مخاطب یا همان گیرنده پیام در رسانه‌های گرم کم و در رسانه‌های سرد زیاد است.
رسانه‌های گرم (وسیله ارتباطی گرم):
وسیله‌ای است که تنها یکی از حواس پنجگانه ما را در نهایت تکامل و قدرت به‌کار می‌گیرد؛ به تعبیر دیگر رسانه‌های گرم شامل ابزارهایی است که قادرند مفهوم مورد نظر را به کمک ذهن و تخیل مخاطب کامل کنند. وقتی گفته می‌شود یک رسانه در مقابل حواس ما نهایت تکامل و وضوح خود را آشکار می‌کند، مقصود این است که تمام جزئیات آن دیده می‌شود و حس ما در برخورد با آنها نباید چیزی از خود مایه بگذارد یا خلأ موجود را پر کند، مانند رادیو؛ رادیو یک وسیله ارتباطی گرم است. به هنگام شنیدن رادیو، شنونده خود را به‌دست آن می‌سپارد و به اصطلاح در آن غرق می‌شود. به این ترتیب رادیو رسانه گرم است چون شنونده سعی می‌کند آنچه را می‌شنود با تصورات خود در ذهنش تکمیل کند. ضمنا همکاری مخاطب یا گیرنده پیام در مقابل وسیله ارتباطی گرم به حداقل می‌رسد.
چاپ هم یک رسانه گرم است زیرا مصرف‌کنندگان خود را وادار می‌کند تا آن را با همه اطلاعات لازم برای فهم جهان مصرف کنند.
رسانه‌های سرد (وسیله ارتباطی سرد): ضرورتاً دخالت و همکاری بیشتری از حواس مخاطب را طلب می‌کند. رسانه سرد، خصوصاً تلویزیون حس‌های ما را مرتبط می‌کند.
تلویزیون یک رسانه سرد است زیرا بیننده باید بخش گمشده آنچه را که بر صفحه تلویزیون ظاهر می‌شود را معنا کند. تلویزیون همه چیز را به بیننده نشان می‌دهد و جای فعالیت چندانی برای وی نمی‌گذارد. مک‌لوهان در تفاوت بین سینما و تلویزیون می‌گوید: فیلم در سینما توسط چشم‌ها دیده می‌شود اما در تلویزیون بیش از دیده شدن لمس می‌شود.
وسایل ارتباطی گرم:
عکس، رادیو، سینما، کتاب، سخنرانی، الفبای صوتی، فیلم (تک حسی)
وسایل ارتباطی سرد:
خط تصویری - تلفن - تلویزیون - سیمنار - گفتار (همه حسی)
کتاب: سطح پنجم از انتقال دانش در علوم انسانی است. کتاب به اصطلاح یک رسانه On Demand است؛ یعنی از جمله رسانه‌هایی است که هر زمان که بخواهید میتوانید به آن مراجعه کنید و آن را بخوانید و هر زمان که مایل بودید میتوانید استفاده از آن را متوقف کنید و در خواندن درنگ ایجاد کنید. این درنگ‌ها و تفکر برای اهل کتاب بسیار لذت‌بخش و ارزشمند است. این تداوم تفکر توام با آموختن و یا بالعکس است.
ضبط‌صوت:
از رسانه‌های شنیداری است. رسانه‌های شنیداری برای یادگیری اطلاعات کلامی، آموزش شناخت و تمیز دادن محرک‌های شنیداری مربوط به هم کاربرد دارند. قواعد و اصول را هم می‌توان به کمک این رسانه آموزش داد.
عکس:
در یک جامعه مدرن، تنها تصاویری که از مرجعیتی بی‌چون و چرا برخوردارند، عکس‌ها هستند. عکس‌ها سهمی عمده در پشتیبانی از جامعه نمایش و فرهنگ دیداری دارند. دوربین عکاسی، واقعیت را به دو شکل تعریف می‌کند: به عنوان صحنه تماشایی برای توده‌ها و به عنوان موضوع نظارت برای حاکمان. عکس‌ها ابزاری نیرومند برای تسلط و مهار واقعیت نیز محسوب می‌شوند.
تلویزیون:
ویژگی تلویزیون از نظر مک‌لوهان و نقش تلویزیون:
تلویزیون به‌عنوان وسیله سرگرم‌کننده تاثیر فراگیری بر تجربه انسان دارد. وسیله‌ای است برای دسترسی به اطلاعاتی که بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی به آن بستگی دارد. تلویزیون امتیازات رادیو و سینما را داراست و راحت‌تر به حوزه زندگی خصوصی افراد وارد می‌شود.
تلویزیون:
- استعداد بالقوه سمعی - بصری
- تاثیر و نفوذ اجتماعی در سطح وسیع
- استعداد بالقوه در ایجاد وحدت اجتماعی
- ارسال اخبار
- پرداختن به امور عمومی و سرگرمی را دارد.
اطلاعات و اخبار در تلویزیون دارای عمق و وزن خاصی است؛ زیرا تلویزیون دو ویژگی مهم دارد:
۱- صمیمیت
۲- سرعت انتقال
دریافت خبر و اطلاع در منزل و حضور فیزیکی در یک صحنه در جمع انسان‌های دیگر به هنگام وقوع حادثه می‌تواند تاثیرهای متفاوتی داشته باشد. تماشای یک واقعه در خانه و در دل خانواده، احساسی از صمیمیت پدید می‌آورد که بر اعتماد پیام‌گیران می‌افزاید.
• مک لوهان: این وسیله ضمن آن که همه مزایای وسایل دیگر را دربر دارد، با افزودن بیان تصویر به آنها قدرت نفوذ فوق‌العاده‌ای به دست آورده است. تلویزیون قادر است نه‌تنها در یک کشور بلکه در سراسر یک منطقه و حتی در یک قاره جوی احساس برانگیز پدید آورد.
نقش تلویزیون در سیاست:
امروزه سیاستمداران جهان راه موفقیت در سیاست را از درون تلویزیون می‌دانند و تلاش می‌کنند که از طریق ارائه پیام، تبلیغ سیاسی کنند. تلویزیون در کسب و حفظ قدرت سیاسی، ایجاد رابطه بین حکومت و مردم، تأثیرگذاری بر افکار عمومی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
به ویژه جایگاه خبری تلویزیون بسیار مهم است. معیارهایی که در جلب افکار توسط پیام تلویزیون مطرح است عبارتند از: جاذبه صوری، فن سخنوری و اصالت افکار؛ ضمنا لحن کلام و نحوه برخورد باید حاکی از صداقت و تلاش برای برقراری ارتباط صمیمی و نزدیک از طرف پیام‌دهنده باشد.
تاریخچه رسانه‌های عمومی به حدود ۱۶۰ سال قبل می‌رسد. با منتشر شدن کاغذ اخبار توسط میرزای شیرازی، ایران وارد جهان رسانه‌ای شد. در حالی که در غرب این تاریخ به ۴۰۰ سال پیش برمی‌گردد.
روزنامه:
روزنامه رسانه‌ای است که به‌صورت روزانه جدیدترین اخبار و اطلاعات را در حوزه‌های مختلف فرهنگی، هنری، ورزشی، سیاسی و اقتصادی به اقشار مختلف جامعه ارائه می‌دهد. روزنامه‌ها زمانی رسانه منتخب بودند اما با ورود به دنیای دیجیتال با رقیبی جدی مواجه شدند و در مقابل سعی نمودند تا با متصل شدن به نظام‌های گردش اطلاعات، کتابخانه‌های الکترونیکی، انتشار پایگاه داده‌ها و تازه‌تر از همه، رایانه‌ای شدن مکاتبات از عرصه رقابت دور نمانند.
مجلات:
به اعتقاد برخی از صاحب‌نظران رسانه، امروزه عصر تورق مجلات است. عصری که ۸۰ درصد خوانندگان، اطلاعات خود را از عناوین آن به‌دست می‌آورند.
مجله نشریه‌ای است با عنوان مشخص که به‌صورت شماره‌ها یا جزوه‌های پیاپی با فاصله زمانی منظم برای مدت نامحدود منتشر می‌شود. مقاله‌های علمی موجود در آنها می‌تواند منابع علمی خوبی برای مطالعه‌های اضافی یادگیرندگان باشد. این رسانه مکتوب، دارای صفحاتی بیشتر از روزنامه، با اهداف خاص و از پیش تعیین شده است. از جمله مجلات، نشریات زرد هستند. مجلات زرد آن دسته از نشریات هستند که با جنجال و هیاهو سعی در جذب مخاطب دارند. هدف در این مجله‌ها جذب مخاطب (به هر وسیله‌ای) و به‌دنبال آن سود اقتصادی است. این نشریات در ارائه مسائل و مشکلات اقتصادی جامعه چند راه پیش می‌گیرند؛
۱. بزرگ‌نمایی، اغراق و زیاده‌روی در بیان مشکلات اقتصادی و ... تا این که افکار عمومی مشوش شده و راه تفهیم و تفاهم منطقی و عاقلانه بسته شود.
۲. سطحی‌سازی و نادیده گرفتن مسائل عمقی و اخذ نتایج سریع و غیرمنطقی.
۳. رواج مصرف‌گرایی مثل تبلیغات زیبایی اندام، کالاها و لوازم آرایشی.
۴. مطالب وحشتناک و حوادث تلخ همراه با تیترهای دلهره‌آور که باعث رواج و شکستن قبح و زشتی این اعمال می‌شود.
تلفن:
تلفن دستگاه مخابراتی است و برای انتقال صدا به‌کار می‌رود. تلفن، فرستادن و دریافت پیام را بدون آن که نیاز به جدولی مانند الفبای مورس باشد ممکن می‌سازد. با استفاده از تلفن، مردمی که فرسنگ‌ها از یکدیگر دورند می‌توانند با هم صحبت کنند. امروزه از خطوط تلفن سایر سیگنال‌ها مانند فرکانس‌های اینترنت نیز انتقال داده می‌شود.
فرکانس خاصیتی از صوت است. درک یک شنونده از فرکانس‌ها با معیارهای ذهنی صورت می‌گیرد. مغز فرکانسی که توسط گوش دریافت می‌شود را با یک معیار ذهنی که زیر و بمی صدا نام دارد، می‌سنجد. تلفن یک گوشی و یک میکروفون دارد. میکروفون صدا را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند. سیگنال‌ها با سرعت نور در طول سیم‌ها، فیبرهای نوری، یا ماکرو ویو (=ریز موج‌ها) حرکت می‌کنند. بلندگو داخل گوشی سیگنال‌ها را به صوت تبدیل می‌کند. پیام بر روی بستر ارتباطی - تلفن - به گیرنده منتقل می‌شود.
انواع تلفن:
تلفن‌های سیم‌دار
تلفن‌های بی‌سیم
تلفن‌های سانترال
تلفن‌های همراه (موبایل)
تلفن‌های هوشمند
تلفن‌های خودرو
انواع تبلت‌ها
با احترام - پورصالحی
درباره دسته بندی رسانه به دو حالت سرد و گرم یادآوری کنید که صحبت کنیم.
سرافراز باشید.